TETÄ°KLEYÄ°CÄ°

Tetikleyici - Tetikleyen - Trigger

Kriz analizi açısından taraflar arasında var olan uyuÅŸmazlık veya çatışma sürecinde mevcut gerginliÄŸin ve stresin düzeyini arttıracak nitelikte bir etki/sonuç yaratan olay, söz ve/ya eylem. Taraflardan herhangi birinin mevcut koÅŸullarda deÄŸiÅŸiklik yaratan, uyuÅŸmazlığın çatışmaya, çatışmanın krize dönüşmesine sebep olan söz ve/ya eylemi. 

Bu niteliÄŸiyle "tetikleyici" kavramı hem iki anlamı barındırmaktadır; bunlardan ilki taraflar arasında kriz halini baÅŸlatan, sebep olan söz ve/ya eylem olması  diÄŸeri ise bu niteliÄŸine ek olarak taraflar arasındaki iliÅŸki düzeyinin deÄŸiÅŸtiren, daha da bozan olumsuz bir etki yaratmasıdır. Yani bir krizin tetikleyicisi olan söz ve/ya eylem hem krizi baÅŸlatan hem de iliÅŸkileri daha da bozan, yönetilmesi açısından zorlaÅŸtıran, karar alma açısından baskı ve stresi arttıran süreci ifade etmektedir. 

İlişkilerin düzeyinde ve niteliğinde değişikliği başlatan ve askeri anlamda çarpışma/çatışma/savaş riskini tırmandıran olay, gelişme.

Örneğin; Kardak Kayalıklarının hangi ülkeye ait olduğu konusunda Türkiye ve Yunanistan arasında ortaya çıkan uyuşmazlık [dispute] sırasında taraflar diplomatik-siyasi düzlemde görüşlerini "sözsel" olarak ifade etmekte iken başlayan bayrak dikme-indirme girişimleri, her iki ülke silahlı kuvvetlerine bağlı unsurların bölgede hak iddiasını sergileyen girişimleri "tetikleyici" etkisi / işlevi yapmış uyuşmazlık durumu çatışmaya [conflict] dönüşmüştür. Çatışma hali sürerken Yunanistan'ın diplomatik-siyasi iddialarını askerileştirmesi yani Doğu Kardak Kayalığına asker çıkartarak Kayalıkların kendisine ait olduğunu askeri olarak da iddia etmesi bu kez çatışmayı krize "tetikleyen [trigger] etkisi yaratmıştır.

 Nitekim çatışmanın krize dönüşmesine neden olan bu geliÅŸmede hem yatay hem de dikey olarak gerginlik artmıştır.