ÖZ

NEOKLASİK REALİZM VE TÜRKİYE’DE DIŞ POLİTİKANIN SÜREÇSEL ANALİZİ

Bu çalışma Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) dönemi Türk dış politikasında meydana gelen değişimi incelemeyi hedeflemektedir. Dış politikada da değişim iddiası ile iktidara gelen AK Parti hükümetleri dönemi birçok açıdan incelenmeye değer görülmektedir. Kesintisiz on sekiz yıl dış politikayı yöneten bir parti ve liderlerinin bu çerçevede hangi değişimleri gerçekleştirdiği ve değişimin düzeyinin ne olduğu üzerinde durulmuştur.

Çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan neoklasik realizm dış politika davranışını etkileyen/şekillendiren iç müdahil değişkenlerin analiz edilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Gerçekleşen değişimleri ise Hermann değişim modeline göre analiz eden çalışma gerek değişime neden olan unsurlar gerekse değişimin düzeyini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda dış politika nedir, dış politikada değişim nedir sorularına cevap verildikten sonra, Türkiye özelinde kararlaştırmayı şekillendiren faktörler belirtilmiştir. Ulusal/bölgesel ve uluslararası unsurların yanında liderin de oldukça etkin olduğu düşünüldüğünde bu çalışma Türkiye’nin son yirmi yıla yakın dış politikasına ışık tutmayı amaçlamaktadır.

Bu bağlamda dış politikayı etkileyen lider, stratejik kültür, devlet-toplum ilişkileri ve ulusal kurumlar incelenmiş ve her birinin dış politika kararlarına olan etkisi farklılaştığı görülmüştür. Değişimin düzeyi ise iddia edildiği şekilde büyük/radikal bir değişim olarak görülmemiş, uyum değişikliği düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır.

NEOCLASSICAL REALISM AND ANALYSIS OF TURKISH FOREIGN POLICY

This thesis aims to explore the chaning dynamics of Turkish foreign policy during Justice and Development Party (Adalet ve Kalkınma Partisi, AK Party) era. AK Party governments, which came to power with claims of change including foreign policy practises is considered worth examining from many aspects. Within the study, the party and its leaders who have governed the foreign policy for 18 years are examined to see how extensive changes they have brought in the foreign policy framework.

Neoclassical realism, which forms the theoretical framework of the study, has an important place while integrating intervening variables in the analysis of foreign policy behavior. The changes are evaluated according to the Hermann’s change model which aims to determine both sources and scope of the change. In this context questions of what foreign policy is, what foreign policy change is answered, then dynamics of decision making of Turkish foreign policy are evaluated. This thesis sheds ligt on Turkey’s last twenty years foreign policy while synthesizing national/regional and international factors without neglecting leader’s impact.

In this context it is realized that the effects of the leader, strategic culture, state-society relations and domestic institutions on foreign policy decisions are differentiated. Lastly according to Hermann model, the level of change is not seen major as claimed by the government, is an adjustment change.

Key words: Foreign Policy, JDP, Neoclassical realism, change, Hermann model.